هزینة مبادلة تأمین مالی بنگاه های تولید- ساخت (مطالعة موردی 40 بنگاه کوچک)

اهمیت دسترسی آزاد به ابزارها و شیوه های مختلف تأمین مالی، در مساعد کردن زیست بوم فعالیت بنگاه چیست؟ براساس فرضیة مودیگلیانی- میلر، در غیاب هزینة مبادله و مقررات دولتی، ساختار سرمایة بنگاه و شیوة تأمین مالی آن اهمیتی ندارد. یعنی، تمام هماهنگیهای لازم برای تأمین وجوه مورد نیاز بنگاه را، ساز و کار قیمت انجام می دهد و هر بنگاه، می تواند در نرخ رایج بازار، نیازش را آزادانه مرتفع کند. اما، با معرفی هزینة مبادله، پیش بینی این فرضیه برای دنیای واقعیّت، خدشه دار و نامرتبط می شود. در چارچوب اقتصاد هزینة مبادله، هر بنگاه باید با توجه به نوع نیازش به وجوه مالی یک مبادلة مالی را ترتیب دهد. فرضیة محوری اقتصاد هزینة مبادله (ترازسازی تبعیض آمیز)، شیوة ترتیب دادن این مبادله را پیش بینی می کند: مبادلات براساس ویژگی هایشان از یکدیگر متمایز می شوند؛ ساختارهای سازماندهی این مبادلات نیز هزینه ها و قابلیت های خود را دارند؛ هر مبادله به شیوه ای تبعیض آمیز، از طریق ساختاری سازماندهی می شود که انجام مبادله را در کم ترین هزینه میسر می کند. یعنی، بنگاه، وجوه مورد نیازش را به شیوه ای تأمین می کند که کم ترین هزینه را داشته باشد. با پذیرش این نکته که متناسب با ویژگی های بنگاه و نوع نیازش به وجوه مالی، یک ساز و کار تأمین مالی کم ترین هزینه را دارد، می توان پیش بینی کرد که درصورت عدم وجود یا ناکارایی ( پرهزینه بودن) بعضی از سازوکارهایِ سازماندهی مبادلاتِ مالی، بنگاه ها به سمت ساز و کارهایی روی می آورند، که هزینة بیشتری برای آن ها دارد. تفاوت هزینة تأمین مالی از طریق یک ساز و کار متناسب و تأمین مالی از طریق ساز و کار بدیل و به عبارت دیگر، هزینة عدم دسترسی آزادانه به شیوة تأمین مالی متناسب، مهم ترین هزینه ای است که بر بنگاه تحمیل می شود. درواقع، این محدودیت، یکی از دلایلی است که کسب حقوق مالکیت جدید و حفاظت از حقوق موجود را در زیست بوم فعالیت بنگاه، پرهزینه می کند. این هزینه های ناشی از چارچوب نهادی، قدرت رقابت بنگاه را محدود می نماید و در بلند مدت از صنعت خارج می کنند. این فرضیه، در باره 40 بنگاه تولید- ساخت کوچک فعال در زیست بوم اقتصاد ایران مطالعه شده است. برای این منظور، پرسش نامه هایی تدوین و ضمن مصاحبة حضوری با تولیدکنندگان تکمیل شده اند. طبقه بندیjel : g34, g32, g21, k00, d23, b52.